Rusya-Ukrayna savaşı ve Türkiye

MetroPOLL Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi’nin son yaptığı ankete göre Türk halkının %48’i ABD/NATO'yu savaştan sorumlu tutuyor. Bu araştırmanın aydınlık yani ise Türklerin sadece %7,5’ unun bundan Ukrayna'nın sorumlu olduğunu düşünmesi. Bugün Rusyanın Ukraynayı işgalinin 36. Günü.

Türkiye’de batı karşıtlığı sağ ya da sol görüşte olsun genelde Türk halkını birbirine bağlayan ana unsurlardan biridir. Kuruluşunda emperyalizme karşı verilen savaşta Sovyet Rusya’nın verdiği yardımdan dolayı Rusya’ya romantik bir hayranlık besleyen Türk solcusuda, batıya karşı bir dengeleyici güç olarak alternatif arayışında olan sağ görüşlü de flu bir Avrasyacılık şemsiyesi altında buluşurlar. Doğu ve batı tipi idare biçimlerinin coğrafi olarak da ortasında bulunan Türkiye'de Atatürk’ün tam bağımsızlık ilkesi akla geldiğinde, Batı ve Doğu  ister istemez birbirinin alternatifi olarak görülmektedir. Türkiye'de batıya güvenenler görece azınlıga dusmektedir. Son tahlilde siradan bir Türk'e göre eğer ortada bir sorun varsa batı muhakkak bunun içindedir, yani Rusya Ukrayna'ya saldırmış olabilir ama bunun sebebi batının kışkırtmasıdır.

Olaylara bu açıdan bakınca türkiyenin genelde ve özelde bu çatışmada Doğu (Rusya) ve Batı (Ukrayna ve ona destek veren ülkeler) arasında bir denge kurma çabası içinde olması, Batının yaptırımlarına katılmaması oldukça anlaşılır. Türkiye'nin hali hazırda bir ekonomik kriz içinde olması ve er ya da geç bir taraf seçmek zorunda kalacağı gerçeği, batıdan kaçacak bir liman arayan rus oligarkların serveti büyük bir iştah uyandırsa da,  bir an önce gelecek bir barış Türkiye için en sevindirici sonuç olacaktır.

Ancak sırf barış gelsin diye Ukrayna'nın önerdiği garantör devletlerden biri olmayı kabul etmesi de oldukça şaşırtıcı olur. Ukraynanın önerisinin kağıt üstünde bir değeri varmış gibi görünse de, uygulamada garantör devletlerden kaçı yeniden başlar ise bu çatışmaya dahil olmak ister? Garantör devlet kavramının bugüne kadar uygulandığı sadece iki antlaşma var. Bunlardan biri Kıbrıs’da garantör devlet olarak İngiltere ve Türkiye Devletleri'nin dahil olduğu Zürih ve Londra antlaşmasıdır. Bu devletlerden biri ihtiyaç anında garantörlük görevini yerine getirmemiş, yerine getiren Türkiye için ise bunun sonucu ise üzerine kalan 50 yıldır bir çözüme ulaşmamış uluslararası bir problemdir. Üstelik  Ukrayna-Rusya savaşı boyutları bakımından Kıbrıs ile mukayese edilemez. Sonuçta hızlı bir barış Türkiye için en sevindirici sonuç olacaktır, ancak yapabilecekleri taraflar arasında barış görüşmelerini organize etmekten fazlasini yapmaya imkan vermeyecek kadar kısıtlı gözükmekte.

Izzet Enünlü